Govoreći o animalnoj strani čovjeka, često objašnjavamo kako se čovjek poistovjećuje sa svojom primitivnom odnosno nagonskom prirodom, bez obzira na svu svoju civiliziranost i kulturu. Životinje su od prapovijesti predstavljale važan segment čovjekovog života; živjeli su u zajednici s ljudima, nekad kao ljubimci, nekad kao prehrana, a poznato je da su se koristile i životinjska koža i krzno, kao i njihova upotreba u medicinske svrhe. Ipak, ono što je čovjek nametnuo svakoj životinji, jeste ime, a vrlo brzo gotovo svaka životinja dobila je vlastite karakteristike i imena te često znamo njihove osobine poistovjećivati s ljudskim.

Jedna od životinja, s kojom se čovjek često identificira, jeste vuk, koji je prisutan u ljudskom životu; od njegove pojave u mitologiji, religiji, basnama i bajkama, pa sve do čovjekovog imena koje je prisutno na našim prostorima, vuk je našao svoje mjesto i u raznim umjetničkim prikazima. Ova životinja, za koju se smatra da se ne može pripitomiti, simbol je slobode, neposlušnosti, neustrašivosti, inteligencije, vlasti, hrabrosti, pobjede… Jedan od najljepših prikaza je brončana statua  vučice koja je po rimskoj legendi, hranila Romula i Rema osnivače Rima. Pored toga Vuk je bio životinja koja je posvećena Marsu i ima jaku prisutnost u slovenskoj mitologiji. U religijskim pričama vuk je prikazivan u negativnoj konotaciji (poput zvijeri koja napada čopor ovaca). Upravo zato imamo mnoge prikaze u likovnoj umjetnosti lova na vukove (poput “Lov na vuka i lisice” 1616. čiji je autor Peter Paul Rubens). Jedan od najzanimljivijih prikaza na suvremenoj crnogorskoj likovnoj sceni svakako su likovna ostvarenja autora Đorđija Bata Boljevića. Inspiriran ovom životinjom, njenom simbolikom, ali i izgledom Bato joj posvećuje čitav ciklus pod nazivom “Ljudi- vukovi”. Na njegovim platnima, suptilnog kolorita, iz apstraktne forme naziru se oblici vuka. Čvrstim i sigurnim potezom kista, on stvara radove koji posjeduju prepoznatljivu liniju i stil, dok apstraktna dimenzija doprinosi jedinstvenom likovnom rukopisu. Međusobna igra pokreta i burni ritmovi na njegovim slikama stvaraju opširnu naraciju o duhovnom srodstvu vuka i čovjeka.

Ova opasna, ali plemenita životinja često je dio narodnih poslovica (npr. “Mi o vuku, vuk na vrata”), kao i mnogih basni i bajki u kojima često biva predstavljen kao glavni zlikovac (poput “Crvenkapice”, “Vuk i sedam jarića”, “Tri praseta” ...). Svima nam je poznata priča Iva Andrića-“Aska i Vuk” u kojoj nevina ovčica pokušava da spasi sebi život od opasnog vuka, koji zaveden plesom, biva odveden direktno u zamku; dok nam u drugom sloju ova priča govori kako umjetnost može da pobjedi animalnost u čovjeku.  Jedna od najstarijih i najrasprostranjenijih legendi je legenda o vukodlaku: čovjeku koji u noći punog mjeseca poprima oblik vuka; danas se mnoge serije i filmovi bave  ovom tematikom, a jedna od najpoznatijih bajki, a kasnije i filma je svakako “Ljepotica i zvijer”.

U slovenskoj mitologiji, vuk je predstavljao totemsku životinju koja se smatrala gospodarom šuma, životinja i ptica. Polazeći od toga, ne čudi što je Jung “ukazao na bliski odnos, ili čak identifikaciju, između primitivnog čovjeka i njegove totemske životinje (ili “divlje duše”).“[i] Upravo kroz tu identifikaciju s vukom, možemo primijetiti animalnu stranu čovjeka; on prisvaja njegove osobine (poput potrebe za slobodom, nepokornost, snažnu inteligenciju…), ali i potrebu da živi u zajednici (odnosno u čoporu) s jedne strane, ili bude osamljen (vuk samotnjak) s druge strane.

Ova životinja, čije predstavljanje i simboliku nalazimo u mnogim likovnim umjetnostima, književnosti, bajkama, basnama, ali i narodnim pričama i poslovicama simbolizira jak karakter. I ako je čovjek vuku nadjenuo ime, i nakon mnogo hiljada godina u suživotu s njim, simbolički je njegovo značenje zadržao i sebi, kao ponos i “odrednicu” mnogih ljudi s naših prostora.

Povjesničarka i teoretičarka umjetnosti Marija Saičić